Նայեք ստորև ներկայացված գծապատկերին և ուշադրություն դարձրեք, թե որ օրերին է հորմոնների մակարդակը ցածր, որ օրերին է բարձ և փոփոխությունները երբ են տեղի ունենում:
Ինչպիսի՞ն է ձեր ինքնազգացողությունը ցիկլի տարբեր փուլերում: Դա ավելի հեշտ կարող եք պարզել, եթե հետևեք ձեր ցիկլի ընթացքին:
Ցածր մակարդակներ՝ դաշտանային ցիկլի սկզբում և վերջում:
Փոփոխվող մակարդակներ՝ ուշադրություն դարձրեք այն օրերին, երբ գծապատկերի վրայի գծերի թեքվածությունը առավել կտրուկ է:
Կանանցից շատերի մոտ ախտանիշներն ակնհայտ են դառնում հենց այդ փոփոխությունների ժամանակ:
Տիպիկ դաշտանային ցիկլ
Դաշտանային ցիկլը սովորաբար ներառում է երեք փուլ․
ՖՈԼԻԿՈՒԼՅԱՐ ՓՈՒԼ
- Դաշտանային հոսք/արյունահոսություն (տևում է 1-7 օր)․
- Էստրոգենի և պրոգեստերոնի ցածր մակարդակը նախորդ դաշտանային ցիկլի ավարտին նպաստում է նոր ցիկլում Ֆոլիկուլխթանիչ հորմոնի (ՖԽՀ) աճին․
- ՖԽՀ-ի ազդեցությամբ ձվարաններում սկսում են աճել և զարգանալ ֆոլիկուլներ, որոնցից մեկում հասունանում է ձվաբջիջը, շրջապատված ֆոլիկուլյար խոռոչի ներքին լորձաթաղանթի բջիջներով: Յուրաքանչյուր ցիկլի ընթացքում ձվարաններում միջին հաշվով 3-30 ֆոլիկուլներ են հասունանում․
- Զարգացող ֆոլիկուլներում արտադրվում է էստրոգեն հորմոնը, որի ավելացման արդյունքում «էստրոգենի ալիք» է առաջանում․
- Էստրոգեն հորմոնը նպաստում է արգանդի լորձաթաղանթի (էնդոմետրիումի) աճին։
ՁՎԱԶԱՏՄԱՆ ՓՈՒԼ
- էստրոգենի «ալիքը» հանգեցնում է լյուտեինացնող հորմոնի (ԼՀ) քանակի բարձրացմանը, հասցնելով այն գագաթնակետին, ինչը նպաստում է ֆոլիկուլի պատի պատռմանը և հասուն ձվաբջջի դուրս բերմանը (ձվազատմանը)
- Սովորաբար ձվարանում միայն մեկ ֆոլիկուլ է մեծանում, փքվում և պատռվում։ Այն անվանում են «դոմինանտ» (գերիշխող) ֆոլիկուլ
- Մնացած ֆոլիկուլները ենթարկվում են հետզարգացման և ոչնչանում։ Այդ գործընթացը կոչվում է «ատրեզիա»
- Ձվարանում, այն նույն տեղում, որտեղից ֆոլիկուլն էր երևում մինչև պատռվելը, փոփոխության ենթարկված բջիջներից ձևավորվում է այսպես կոչված «դեղին մարմինը»
- «Դեղին մարմինը» պրոգեստերոն է սկսում արտադրել, ինչպես նաև ցիկլի երկրորդ կեսի համար անհրաժեշտ էստրոգեն հորմոնը։
ԼՅՈՒՏԵԻՆԱՅԻՆ ՓՈՒԼ
- Պրոգեստերոնը հասունացնում է էնդոմետրիումը, նախապատրաստելով այն բեղմնավորված ձվաբջջի ներդրմանը
- Եթե ոչ մի ձվաբջիջ չի բեղմնավորվում, պրոգեստերոնի մակարդակը կտրուկ նվազում է, իսկ էնդոմետրիումի ծածկույթը դուրս է գալիս դաշտանի ժամանակ
- Սկսվում է հաջորդ ցիկլը։
Ծանոթագրություն. Վերը նշված գծապատկերում մենք տեղադրել ենք Y առանցքի վրա էստրոգենի և պրոգեստերոնի մակարդակները նույն սանդղակով, այնպես, ինչպես դա արվում է բազմաթիվ աղբյուրներում: Իսկ իրականում, ցիկլի ընթացքում էստրոգեն հորմոնը իր սկզբնական (1-ին օրվա) մակարդակից բարձրանում է 220 տոկոսով, մինչդեռ պրոգեստերոնը ավելանում է 1,400 տոկոսով: Մի զարմացեք, սա վրիպակ չէ, պարզապես օգտագործվել են տարբեր միավորներ։ Էստրոգենի մակարդակը սովորաբար չափվում է պիկոգրամ/միլիլիտր միավորով, իսկ պրոգեստերոնինը՝ նանոգրամ/միլիլիտրով (1պիկոգրամ=0,001 նանոգրամ):
SOURCES
The Cleveland Clinic: The Female Reproductive System
The Normal Menstrual Cycle and the Control of Ovulation, Beverly G Reed, MD, and Bruce R Carr, MD
Estrogen’s Storm Season: Stories of Perimenopause, Dr. Jerilynn Prior, 2005
Our Bodies, Ourselves: Menopause, The Boston Women’s Health Collective, 2006
The Wisdom of Menopause, Dr. Christiane Northrup, 2012
Women in Balance Institute
Merck Manual